Mu'tezile'de Mükâfat ve Cezayı Temellendirme Yöntemi; (İstihkak Teorisi)

İnsanın yeryüzü tarihinde güncelliğini sürdürecek en temel varlık sorgusu niçin yaratıldım? Sorusudur. Her insan teki bu soruyu mutlaka kendisine yöneltmiştir. Çünkü insan, yaratılmayı tercih eden bir varlık değildir. Ancak yaratılmanın bir anlam ve amacı olduğunun bilincindedir. Yaratılmanın kötü olmadığının farkında olan insan Yaratıcı'nın iyilik ve faydalandırma kasdını da bilecek donanıma sahiptir. Nitekim Mu'tezile'ye göre Allah insanı yaratmakla iyilik yapmış böyece onu faydalandırmayı istemiştir. O, insanın hak etmeden elde ettiği bu faydanın sürekliliği için istihkakı ihsan etmiştir. Öyleyse Mu'tezilî düşüncede istihkak, Allah'ın faydalandırma garazı için insana ihsan edilen fayda ve nimettir. Buna göre yukarıda sorulan soruya Mu'tezilî düşüncede verilebilecek cevap: "Allah faydayı hak etmesi için insanı yarattı", olacaktır.